fbpx

Bebeklerde Uyku Eğitimi

Bebeği olan ailelerin doğumdan itibaren emzirme düzenini sağlamanın haricinde uğraş verdikleri ve sıkıntı yaşadıkları diğer bir konu da uyku ve uyku problemleridir. Uyku, sistemli bir biçimde düzene oturtulması gereken bir konudur. Bebeklerde uyku eğitimi nasıl olmalıdır?

Gelin isterseniz uyku eğitimine geçmeden önce bebeklerin anne karnında uyku ile ilgili yaşadıklarına bakalım. Bebekler, anne karnında 7. aydan itibaren uyumaya başlarlar ve günlerinin yaklaşık % 80’lik kısmını uykuda geçirirler. Yapılan araştırma sonuçları, bebeklerin uyku sırasında rüya gördüklerini de ortaya koymaktadır. Anne karnında günün büyük bir bölümünü uykuda geçiren bebekler doğduktan sonra ki süreçten bir yaşına kadar da günün çoğunluğunu uyuyarak geçirirler. Büyüme hormonu uyku sırasında salgılanır. Yani küçükken büyüklerimizin bizler için söylediği “uyusun da büyüsün” ninnileri aslında gerçeği yansıtmakta, uyku düzeninin önemini ve bebeğin gelişmesine olan faydalarını ortaya koymaktadır.

Bebeklerde Uyku süreleri

  • Yenidoğan bebekler 24 saatlik bir gün diliminin yaklaşık 18 saatini uykuda geçirirler. Beslenme ve bakım ihtiyaçları karşılanan bebekler yeniden uykuya geçerler.
  • İlk 3 – 6 aylık süreçte geceleri 1-2 kere uyansalar dahi kendilerini uyutma kapasitelerine sahiptirler. Gündüzleri ise 3-4 kere uyuyarak günü tamamlarlar.
  • Bebek bir yaşına geldiğinde ise günlük ortalama uykusu 10 saat civarındadır.
  • Bir yaşından sonra artık 1 veya 2 kere gündüz uykusu haricinde uyumazlar. Geceleri ise daha uzun saatlerde ve derin uykuda olurlar.

Bebeklere Gece Gündüz Eğitimi

Anne karnındaki bebeklerde gece gündüz ayrımı yoktur. Bebek annenin gündüz saatlerinde bedeninin daha hareketli olmasından ve organların çalışma ritminden, geceleri de daha sakin işleyen bir yapıdan ancak hisleriyle bir şeyleri anlayabilir. Bebekler yenidoğan döneminde de bu ayrımı yapamadığı için zaman kavramını bilemezler. Bu nedenle düzensiz uykularının olması normaldir. Bebek büyüdükçe yaklaşık 6 ayın sonunda ailenin desteği ve yönlendirmeleriyle bu durum düzene girecek ve bir eğitim sağlanmış olacaktır.

Uyku Eğitimi Ne Zaman Verilebilir?

Yenidoğan bebeklerin ilk 3 aylık süreçlerinde uyku eğitimi vermek doğru değildir. Çünkü bu dönemde bebeğin sık aralıklarla beslenme ihtiyacı olduğundan uyanmaları doğal ve olması gereken bir durumdur. Burada önemli olan ilk 3 veya 6 aylık süreden sonra bebeğiniz için en doğru uyku rutinini oluşturmaya çalışmanız olacaktır.

Uyku Eğitimi Yöntemleri

Uyku eğitimi yöntemleri aileler tarafından iyi değerlendirilmelidir. Bebeğin dünyaya geldikten sonra ilk 3 aylık süre içerisinde adaptasyonu ne kadar önemliyse, 3 aydan sonra bebeğin beslenmesiyle, bakımıyla, uyku planlarıyla huzurlu ve güvende bir büyüme süreci sağlanması da o kadar önemlidir.

Ailenin sağladığı güven ortamının bebeğe hissettirilmesi uyku eğitimini kolaylaştırır.  

Burada birincil amaç bebeğin uykuyu geçişini kendi kendine öğrenmesine yardımcı olmak yani Co-Sleep yöntemidir. 

  • Uyku rutini (uyku ritüeli) tamamlanır.
  • Bebek yatağa konur, anne bir sandalye ile yanına oturur. Anne Şşşşş sesleri ile bebeğini rahatlatır.  
  • Bebek uyuyana kadar, konuşmadan, ten tene temasa girmeden sessizce beklenir.
  • Anne bebeğin uyuduğunu hissettiğinde odadan çıkar.
  • İlk bir haftanın sonunda anne bebeği yatağına yatırdıktan sonra kapıya yakın bir yere oturur ve oradan aynı telkinlerde bulunur.  
  • Bebeğin ağlaması durumunda yanına giderek sakinleştirir ve eski yerine oturur.  

Uyku eğitiminde ebeveynlerin rolü ve 21 gün kuralı

Alışkanlıklar 21 günde kazanılır. Uyku eğitimini 21 gece tekrarlayan ve pes etmeden sürdürebilen aileler, bebeklerinin uyku eğitimini almış ve uyku düzenini kazanmış olduğunu göreceklerdir. Burada önemli olan tüm aile bireylerinin kararlı duruşudur. Bebek iç çektiğinde veya uzun süreli ağlayarak gözyaşı döktüğünde üzüldüğünü belli etmemek, bebeği yatağından çıkartarak uykuya geçiş sürecini kucakta yapmamak gerekir, aksi halde verilen tüm çabalar boşa çıkacaktır.

Uyku eğitiminde önemli olan iki kriter vardır.
  1. Uyku eğitimlerinde bebeğin kaç aylık olduğunun değerlendirilmesi önemlidir. Bebek ilk 3 aylık dönemde ise uyku için oluşturulan bir plana henüz adapte olamayacağı için denemek doğru olmayacaktır. Burada doğru adım 3-6 aylık süre içerisinde bir uyku eğitimi planlaması yapmaktır.  
  2. Uyku eğitimleri ve uyku rutinleri yapılırken bebeğe sergilenen yaklaşım en önemli adımdır. Bu süreçte bebeğe travma yaşatabilecek durumlardan kaçınılmalıdır. Oluşturulan bu düzen içerisinde, bebek ağladığında, huzursuzlandığında veya uygulanamayan bir bölüm olduğunda bebek başaramamış gibi davranılmamalı ve yüksek sesle bağırır tarzda konuşulmamalıdır. Aksi taktirde bebek bu durum karşısında travmatik bir süreç yaşadığı için uyum sağlamaya direnç gösterecek ve yapılan tüm çabalar sıfırlanmış olacaktır.

Doğru Uyku Ortamı Nasıl Olmalı?

Bebeğin uyuyacağı odanın önceden havalandırılması, sessiz olması, loş bir ışık açılması, oda ısısının ideal (22-24 °) derecelerde olması uyku için iyi bir hazırlık sağlayacaktır. Yatağın içerisinde bulunan çarşaf, örtü ve yastıkların bebeğin nefes almasını engellemeyecek şeklide kontrolünden emin olunmalıdır.  

Uyku Eğitiminin Bir Parçası Uyku Rutini

Uyku rutinini oluşturabilmek için anne ve bebeğin bakımında yardımcı olan diğer aile üyelerinin her birinin aynı şekilde davranması ve aynı düzen içerisinde bu ritüeli benimsemesi gerekir.  

İyi bir uyku rutini oluşturabilmek için yapılması gerekenler;

  • Banyo yaptırmak,

Uyku saatlerinin hemen öncesinde bebeğe banyo yaptırmak, bebeği rahatlatacak ve uyku sürecine rahat bir geçiş yapmasını kolaylaştıracaktır.

  • Kelebek Masajı yapmak,

Özellikle akşamları uyku öncesinde bebeğe banyo yaptırılması ve sonrasında kelebek masajı uygulaması, bebeği ekstra rahatlatacak, bebeği ve aileyi geceye sakince hazırlayacaktır. Masaj uygulamasında hekimin veya hemşirelerin önerileriyle belirlenen hareketler, yumuşak, basınç uygulamadan ve saat yönünde dairesel olarak yaptırılmalıdır. Bebekle göz teması kurmak, sakin bir ses tonuyla konuşmak da uyku öncesi etkili bir yöntem olacaktır.  

  • Emzirmek ve karnını doyurmak,  

İyi emen ve karnı doyan bebek huzursuzlanmadan uyku sürecine geçiş sağlayacaktır. Burada esas önemli olan yeteri kadar doyduğunu anlayabilmektir.   

  • Gazını çıkarmak,

Beslenme sonrası bebeğin gazının çıkartılması önemlidir. Faklı gaz çıkartma pozisyonları ile gak sesi duyulana kadar devam edilmelidir. Bebeğin rahatladığından emin olunmalıdır. Bazen emzirme sırasında uyuya kalan bebekler gazları çıkartılmadan yataklarına yatırılmaktadır. Fakat gazı olan ve bu gaz nedeniyle huzursuz olan bebekler kısa bir süre sonra uyanacak, bu durum uykuya geçiş sürecini zorlaştıracaktır.

  • Anne karnındaki sesleri taklit eden şeyler dinletmek,

Uyku rutini oluştururken beyaz gürültü diye tabir edilen sesler annenin önemli yardımcılarındandır. Bu sesler bebeğin anne karnında organların çalışmasıyla duyduğu seslere veya hareketlere benzemektedir. Özellikle Şşşşşşş diye kısık bir ses tonu ritmik hareketlerde bulunmak, yeterli gelmediyse fan sesi, fön sesi, çamaşır makinesi veya elektrik süpürgesinin çalışması sesinin kullanılması bebeğe anne karnını çağrıştırdığından etkili bir yöntem olarak uygulanmaktadır.    

  • Ninni söylemek veya müzik dinletmek,

Tüm koşullar sağlandıktan sonra bebeğin uyku pozisyonuna gelmesi, annenin bebeğine ninni söylemesi, ona güvende ve huzurlu olduğunu hissettiren cümleler kullanması uykunun başlamasını ve sağlıklı bir biçimde devam etmesini sağlayacaktır. 

    Biz Sizi Arayalım