Bebeklerin anne karnındaki gelişimlerini tamamlayarak zamanında doğmalarına miadında (zamanında) doğum denir. Miadında doğum, 9. ay tamamlandığında yani 37 – 40 haftalık süreçte gerçekleşen doğumlara verilen addır. Bebekler, kimi zaman annenin gebelik ile ilgili yaşadığı bir soruna bağlı olarak, kimi zaman da gelişimlerinde çıkan sorunlar nedeniyle normal doğumu erken başlatabilir veya annelerinin karnından alınmak durumunda olabilir. Bu durumda erken doğan bebeklere prematüre yenidoğan bebek denir.

Hangi Bebekler Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesine Alınır?

Doğması gereken haftadan önce doğan prematüre bebeklerin bir kısmı, gelişim eksikliğine bağlı vücut sistemlerinde (dolaşım sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi, sinir sistemi, boşaltım sistemi, vb.) gelişen sağlık problemleri nedeniyle yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde tedavi altına alınırlar. Bunun yanı sıra zamanında doğan bebeklerin bazıları da yaşanan solunum problemleri, sistem bozuklukları veya enfeksiyonlar nedeniyle bir süre yenidoğan yoğun bakım ünitelerine alınırlar.

Yenidoğan Yoğun Bakım Dereceleri

Yenidoğan yoğun bakım üniteleri 1.2.3. düzey olmak üzere derecelendirilmektedir. 1. Düzey daha hafif, 3. düzey ağır durumları ifade eder. Yenidoğan bebeğin durumuna göre derecesi belirlenerek, yenidoğan yoğun bakım hekimi tarafından tedavileri planlanmaktadır. Bu dereceler solunum sıkıntılarından, ciddi organ yetmezliklerine kadar değişkenlikler gösterir.

 Gebelerin, gebelikleri süresince dikkat etmeleri gereken en önemli şeylerden biri de, hangi hastanede doğum yapacaklarına karar verirken hastane içerisinde yenidoğan yoğun bakım ünitesinin olup olmadığının kontrolünü yapmasıdır. Hastanede yenidoğan yoğun bakım ünitesi varsa bile kaçıncı derece olduğu sorgulanmalı ve yetkililer ile görüşülmelidir.  Çünkü gebelik sürecinin nasıl tamamlanacağını kimse bilemediği için önceden gerekli önlemleri almak mühimdir.

Bebekler, Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitelerine Neden Alınır?

1. derece olarak adlandırılan yenidoğan yoğun bakım üniteleri, doğum sırasında sorun yaşanılan, canlandırma gereken veya sınırda prematüre olan, genel olarak solunum sıkıntısı çekmeyen fakat bir süre yenidoğan yoğun bakımda gözlem altında tutulması gereken bebekler içindir. Bu bebekler genellikle kendi başlarına nefes alabilirler. Fakat stabil olmadıkları için yenidoğan yoğun bakımda tedavi görürler.

2. derece denilen yenidoğan yoğun bakım üniteleri, 32. haftadan itibaren doğan, 1000 gr ve üzeri ağırlıkta olan, vücut sıcaklığını koruyamayan, beslenemeyen prematüre yenidoğan bebekler içindir ve bu nedenle yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde tedavi altına alınmaktadır.

3. derece yenidoğan yoğun bakım ünitesine giren yenidoğan bebekler ise, ciddi solunum yetmezliği çeken, tek başına nefes alamayan, birçok organın fonksiyon görmediği, çoklu organ yetmezliklerinin yaşandığı bebek grubudur.

Bebekler, yaşamsal fonksiyonları tamamen düzeldiğinde ve tek başlarına mücadele edebilecek hale geldiğinde yenidoğan yoğun bakım ünitesinden taburcu edilirler. Yoğun bakım sonrası eve taburcu olan ailelerin evdeki ilk günlerini deneyimli bir bebek hemşiresi ile geçirmeleri huzurlu olmalarını sağlayacaktır.

En Sık Görülen Yenidoğan Yoğun Bakıma Alınma Nedenleri?

Prematüre veya zamanında doğan yenidoğan bebeklerin yoğun bakıma alınma sebepleri oldukça fazla olmakla birlikte sıklıkla karşılaşılan nedenler aşağıdaki gibidir.

• Prematüre Bebekler

37. haftadan önce doğan prematüre bebekler doğdukları haftada olan gelişimlerine bağlı olarak yoğun bakım ünitelerinde tedaviye alınırlar. Genellikle bu bebekler 24. – 37. hafta aralığında doğan bebeklerdir. 24. – 25. haftadan sonra doğan prematüre bebeklerin hayatta kalma ve mücadele güçleri oldukça fazladır. Tedavilerinde yaşanabilecek komplikasyonlara bağlı olarak durum değişiklikleri olsa da, genellikle uzun bir tedavi sürecinin ardından sağlıkla taburcu edilerek ailelerine kavuşmaları sağlanır.

• Solunum problemleri

Kendi solunumlarını yapabilen fakat nefes alıp vermekte güçlük çeken bebekler bir süre yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde takip edilir. Daha ileri safhalarda olan ve solunumunu kendi yapamayan bebekler ise solunum cihazına bağlanarak yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde uzun süreli tedaviye alınırlar.

• Mikrobik enfeksiyonlar

Yenidoğan bebekler bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmeden doğarlar. Doğum sırasında kanaldan geçerken ilk olarak annenin bakterilerine maruz kalırlar. Bu durum bazı bebeklerde sepsis denilen yenidoğan enfeksiyonlarına neden olur. Sepsis mikrobu, organları ve sistemleri tutan ağır bir enfeksiyondur. Bu nedenle yenidoğan bebeklerin mikroba yönelik tedavileri tamamlanana ve mikrop vücuttan atılana kadar yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde tedavi olmaları gerekir.

• Beslenme sorunları

Yenidoğan bir bebek için emmeyi başarabilmek zor ve yorucu bir durumdur. Çünkü yenidoğan bebek emmek için dil, dudak, damak ve yutma organizasyonunu aynı anda yapması gerekir. Eğer bebek prematüre doğdu ise emme ve yutma refleksi henüz gelişmemiş olabilir. Beslenememeye bağlı bebekte kilo kayıpları görülebilir, idrar çıkışları azalır. Bazen de bebeğin gastroenterstinal (mide-bağırsak)  sisteminin tam gelişmemesine bağlı kusmalar görülebilir. Böyle bebeklerde beslenmeyi düzenlemek için farklı yöntemler uygulanır. Bebek 32. haftadan küçük ise damar yolundan sıvı takviyesi ile beslenir. Yenidoğan daha ileri haftadaysa mide sondası ile beslenir. Bebek biraz büyüdüğünde ve ağızdan beslenebilmeye başladığında,  az miktarlarda anne sütü ile başlanarak sütün yetmediği durumlarda formül mama ile takviye edilerek beslenme sağlanır.

• Bebekte görülen anomaliler ve cerrahiler

Anne karnında tespit edilebilen veya doğumdan sonra yenidoğan sürecinde ortaya çıkan organ bozuklukları, yetmezlikler ve anomaliler nedeniyle bebeklerin uzun süreli yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde takip edilmeleri gerekebilir. Bu takip sonucunda gerekirse cerrahi ameliyatlar planlanabilir. 

• Kalp Hastalıkları

Doğumsal veya sonrasında gelişen kalp hastalıkları yaşamsal öneme sahip oldukları için bu bebeklerin mutlaka yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde tedavi görmeleri gerekir. Bu tip hastalıklarda yenidoğan hekimi ile bebek&cocuk kardiyoloji hekimi bebeği birlikte değerlendirir ve tedavi süreçlerini takip ederler.

Yenidoğan Yoğun Bakım Sürecinde Psikolojik Destek

Doğal süreçlerinden önce prematüre doğan yenidoğanlar, dış dünyaya hazır olmadıkları ve aynı zamanda sağlık sorunları ile de mücadele ettikleri için, daha fazla ilgiye, sevgiye, şefkate, bağlanmaya ihtiyaç duyarlar. Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde ki hekim ve hemşire ekibi bebeğe medikal tedavinin yanı sıra duygusal destek de verirler. Fakat yenidoğan bebeğin en tanıdık olduğu ve hissedebildiği kişiler anne ve babasıdır. Annenin izin verilen sürelerde yenidoğan yoğun bakımda bebeğini göğsüne koyması, onunla konuşması ve aralarındaki bağı güçlendirmesi bebeğin tedavisine olumlu katkı sağlayacaktır. Aynı şekilde bebeğiyle daha fazla vakit geçiren lohusa annelerde süt yapımı daha fazla olacaktır.